Πανελλήνιες… και μόνο το άκουσμα αυτής της λέξης, χωρίς καν την αναφορά στις εξετάσεις -που είναι και το ζητούμενο- είναι αρκετό για να επαναφέρει στη μνήμη ιστορίες, διδάγματα, φόβους, απωθημένα, όνειρα, παραλείψεις, ελπίδες.
Είτε κάποιος «έδωσε», είτε δεν «έδωσε» Πανελλήνιες έχει την άποψή του για το θεσμό. Έχει μία συμβουλή προς αυτούς που δίνουν. Έχει ένα γνωστό γνωστού που δεν είχε διαβάσει όλο το χρόνο και διάβασε την παραμονή ένα κεφάλαιο και αυτό έπεσε, έχει έναν άλλο γνωστό που πήγε σε ένα φροντιστήριο και του είπαν τα θέματα που έπεσαν, έχει και έναν άλλο γνωστό που δεν είχε διαβάσει τίποτα και πέρασε, έχει έναν άλλο γνωστό που έχει λύσει 100.00 ασκήσεις κ.ο.κ.
Γονείς, καθηγητές, συμμαθητές, όσοι αυτή την περίοδο ζουν σε ρυθμούς Πανελληνίων, προσπαθούν, καθένας με τον τρόπο του, να ελαφρύνουν την κατάσταση «αφού δεν τελειώνει εδώ η ζωή σου», να πιέσουν την κατάσταση «τώρα που μπήκαμε στην τελική ευθεία», να διασκεδάσουν τους φόβους «έλα μωρέ, πως κάνεις έτσι;», να προσποιούνται ότι δεν ανησυχούν και να εκπέμπουν την ανησυχία με κάθε βλέμμα και κίνησή τους.
Και κάπου ανάμεσα σ’ όλα αυτά βρίσκονται οι υποψήφιοι, με διαφορετικές αντιδράσεις. Κάποιοι αγνοούν επιδεικτικά τις εξετάσεις με την ελπίδα ότι θα εξαφανιστούν, άλλοι διαβάζουν χωρίς όριο, στόχο, πρόγραμμα, άλλοι το ρίχνουν στην καταστροφολογία, άλλοι συνεχίζουν να κάνουν αυτό που ξέρουν-να διαβάζουν, άλλοι τα βάζουν με το σύστημα και τις στρεβλώσεις, άλλοι προσπαθούν να πετύχουν τα θέματα και πολλά άλλα. Σίγουρα για κάποιους κάτι θα δουλέψει, οπότε έτσι θα εμφανιστούν και οι επόμενες ιστορίες για τη μαγική συνταγή της επιτυχίας.
Προς τι όλη αυτή η φόρτιση; Αν και υπάρχουν κάποιες κινήσεις διαφοροποίησης, έχουμε καταφέρει και έχουμε ανάγει τις Πανελλήνιες σε αξιακό μέτρο σύγκρισης. «Πέρασε στις Πανελλήνιες;», τότε κάποιος είναι καλός, «Δεν πέρασε;», τότε κάτι φταίει. Με κάποιο τρόπο, συνεχίζουμε ακόμη και σήμερα, να αναπαράγουμε το ίδιο μοντέλο είτε ως γονείς, είτε ως μαθητές, είτε ως εμπλεκόμενοι.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνδέουμε την προσωπική μας αξία και επιτυχία με το αν περάσουμε στις Πανελλήνιες ή όχι. Επίσης δεν υπάρχει κανένας λόγος να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους. Πραγματικά ποτέ δεν ξέρουμε και ποτέ δε θα μάθουμε αν όντως κάποιος δε διάβασε και πέρασε, αν όντως δεν είχε αγωνία, το πραγματικό λόγο για τον οποίο διάβαζε, τι ήθελε να αποφύγει, που ήθελε να φτάσει κτλ.
Κάθε μαθητής έχει την ξεχωριστή πορεία του. Κάθε μαθητής γνωρίζει τον κόπο που έχει κάνει, το χρόνο που έχει αφιερώσει, τα σχέδια που έχει καταστρώσει, το στόχο που έχει θέσει, τις εναλλακτικές που έχει. Δε χρειάζεται να παριστάνει ότι διαβάζει, γιατί έτσι πρέπει, ή να παριστάνει ότι δεν έχει άγχος γιατί αλλιώς θα δείξει αδυναμία, ή να παριστάνει ότι έχει κατακλυστεί από άγχος, για να δικαιολογήσει την πιθανή αποτυχία.
Συνειδητοποιώντας την προσωπική προσπάθεια, τον αληθινό στόχο και αντιμετωπίζοντας τους όποιους φόβους του, μπορεί να προφυλάξει τον εαυτό του και τον κόπο του και να περάσει τη διαδικασία των Πανελληνίων όσο γίνεται πιο ανώδυνα και με επιτυχία, ό,τι και αν αυτό σημαίνει για τον καθένα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορεί να αντιμετωπίσει τις ατυχίες, τα μπλοκαρίσματα και τα λάθη που μπορεί να γίνουν. Και κάπως έτσι, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο ευκαιριών στη ζωή του.
Σίγουρα οι Πανελλήνιες δεν είναι οι τελευταίες εξετάσεις που θα δώσουμε στη ζωή μας, ούτε οι πιο εύκολες, ούτε οι πιο δύσκολες, ούτε οι πιο δίκαιες. Είναι, ωστόσο, ένα μεταβατικό στάδιο προς μία άλλη ζωή, μπροστά στην οποία όλοι μπορούμε να δημιουργήσουμε τις ευκαιρίες μας και να πετύχουμε τους στόχους μας. Ναι, τα εφόδια έχουν σημασία και άλλη τόση σημασία έχει και το τι μπορούμε να πετύχουμε με αυτά!